Verlatingsangst en de drang naar bevestiging: hoe vind je innerlijke rust?

Verlatingsangst kan je ontzettend onzeker en onrustig maken. Vanuit deze onrust kun je dingen doen die de relatie met je partner flink onder druk zetten. Als jij verlatingsangst, of angstig ambivalente hechtingsstijl herkent, ervaar je misschien een intense drang naar bevestiging en nabijheid. De keerzijde hiervan is de angst dat je verlaten of afgewezen wordt.

Wil je een uitgebreid inzicht in de vier hechtingsstijlen of in de angstig ambivalente hechtingsstijl (verlatingsangst)? Lees dan mijn blog over de vier hechtingsstijlen of het blog over de angstig ambivalente hechtingsstijl.

De emoties die er in je omhoog komen als je je onzeker voelt zorgen voor intense gevoelens en reacties. Het gonst van binnen en het is vreselijk lastig om jezelf tot rust te brengen. Het lijkt alsof dat alleen maar lukt als de ander je laat weten dat het goed zit. Als je echt gegrepen wordt door je verlatingsangst, dan voel je je overweldigt en neem je nauwelijks meer rationeel logische stappen.

In dit blog ga ik dieper in op hoe verlatingsangst werkt, wat de oorsprong ervan kan zijn, en hoe je kunt werken aan meer rust en stabiliteit in jezelf én je relaties.

Wat is verlatingsangst?

Verlatingsangst is een hechtingsstijl. We noemen het ook wel de angstig ambivalente hechtingsstijl. Deze hechtingsstijl kenmerkt zich door een diep groot gevoel voor je partner aan de ene kant. En aan de andere kant een makkelijk te triggeren angst om die verbinding kwijt te raken. Kenmerkend is dat je je afhankelijk voelt van hoe de ander naar jou doet. Dit leidt vaak tot gedrag waarbij je voortdurend bevestiging zoekt – zoals vaker bellen, vragen of alles wel goed is tussen jullie, of snel onzeker en jaloers worden als je partner even afstand neemt.

De behoefte aan zekerheid en emotionele steun is zo groot dat het moeilijk is om je eigen grenzen te bewaken. Dit zorgt ervoor dat je je kunt verliezen in je relatie. De ander is alles voor je. Zonder de ander ben je niks. Tegelijkertijd voel je je ontzettend kwetsbaar als de ander je niet bevestigt. Dit kan zowel vermoeiend als frustrerend zijn, zowel voor jezelf als voor je partner.

Hoe verlatingsangst je relaties beïnvloedt

Verlatingsangst kan een flinke uitdaging zijn in relaties. Je verlangt naar nabijheid, maar tegelijkertijd voel je je onzeker over de intenties van je partner. Dit kan zich uiten in gedrag dat de ander verstikkend vindt. Denk aan constant vragen naar geruststelling of jaloers gedrag wanneer je partner tijd voor zichzelf nodig heeft of iets zonder jou gaat doen. Ook niet synchroon reageren kan een trigger zijn. Als hij jouw uiting van ‘Ik vind je leuk’. niet direct beantwoord met ‘Ik vind jou ook leuk’, dan kun je snel gaan twijfelen. Je hebt dan geen innerlijke stem die je even helpt met relativeren, het slaat op hol van binnen.

Omdat de angst voor verlating diep zit, heb je vaak de neiging om je vast te klampen aan de ander of om juist de ander onbewust te testen. Deze dynamiek zorgt voor spanningen die niet alleen jouw eigen emoties in de war brengen, maar ook de relatie onder druk zetten.

Een veelvoorkomend patroon bij verlatingsangst is dat jij geruststelling zoekt bij je partner. Dit doe je door even het samen te benadrukken, en misschien het samen nog meer op te willen zoeken. Die actie kan het vermijdende hechtingsssysteem van je partner triggeren, waardoor die dan juist meer onafhankelijk en zelfstandig gaat willen zijn. Dat triggert nog meer jouw onzekerheid. Je raakt nu pas echt van slag en moét geruststelling van je partner krijgen. Dat doe je op een aanvallende of dwingende manier, wat weer een trigger is voor je partner. Etcetera.

Waar komt verlatingsangst vandaan?

De wortels van verlatingsangst liggen vaak in de vroege jeugd, in de relatie met je ouders. De belangrijkste bron lijkt een inconsistentie die je als kind hebt ervaren in de zorg. Denk aan ouders die emotioneel onvoorspelbaar of niet consistent beschikbaar waren. Dit geeft een diep gevoel van onveiligheid. De ondertiteling is: “Ik weet dat er liefde voor mij is, want soms krijg ik het. Nu komt het niet. Maar het is er wel. Dan moet ik iets anders doen om het toch te krijgen. Harder schreeuwen? Huilen? Lachen?”

De hechttingsstijl dwingt je als het ware tot in actie komen. In EFT Relatietherapie wordt ook wel gesproken van de aanklampende hechtingsstijl. Waar de vermijder zich terugtrekt uit een weten dat de liefde toch niet komt, weet jij dat de liefde wel komt. Je moet alleen harder laten weten dat je ‘m wil. Waar de vermijder neigt tot onafhankelijkheid, neig jij naar afhankelijk gedrag.

Als volwassene herken je deze oude patronen misschien in je huidige relaties. De onbewuste angst om opnieuw afgewezen te worden, zorgt ervoor dat je waakzaam blijft. En vanuit deze waakzaamheid ga je op je partner af. Vooral als deze zich juist even terugtrekt omdat de nabijheid overweldigend voor hem is 🙂

Balans vinden tussen nabijheid en autonomie

Gelukkig is een hechtingsstijl geen vaststaand gegeven. Het is eerder een voorkeursroute. En die route kun je veranderen. Ook als het nu voelt als een diepgeworteld patroon. Begin met het herkennen van je patronen en wordt je je bewust worden van je angsten. Misschien helpen de volgende concrete stappen om met meer rust, balans en zelfvertrouwen in je relatie te navigeren:

• Herken je patronen: Begin met het observeren van de momenten waarop je verlatingsangst wordt getriggerd. Schrijf op wanneer je angst voelt opkomen, wat er gebeurde, en hoe je reageerde. Door je bewust te worden van deze patronen, krijg je meer grip op je gedrag.
• Werk aan een manier van stressregulatie zonder je partner. Pas zelfcompassie (zie bijvoorbeeld het blog over zelfcompassie, het blog over oefeningen voor zelfcompassie of het blog over zelfkritiek en zelfcompassie). Of start met meditatie, wat één grote oefening is in het leren omgaat met innerlijke onrust.
• Werk systematisch aan je zelfvertrouwen en je nieuwe balans tussen autonomie en verbinding. Je hoeft niet altijd afhankelijk te zijn van de bevestiging van een ander. Therapie, zoals EFT (Emotionally Focused Therapy), Voice Dialogue en Focusing kunnen helpen om oude wonden te helen en je hechtingsstijl te transformeren.
• Communiceer helder met je partner. In plaats van in paniek of onzeker of juist beschuldigend (“Jij geeft mij niet wat ik nodig heb!“) op je partner te reageren, kun je proberen om je gevoelens op een rustige manier te delen. Leg uit waar je angst vandaan komt en wat je nodig hebt om je veilig te voelen, zonder te verwachten dat je partner al je zorgen wegneemt.

Hoe kan je partner helpen?

Je partner kan een belangrijke rol spelen in het ondersteunen van je proces. Het is waardevol als hij of zij begrip toont voor je angsten en je helpt om je veilig te voelen. Jullie hebben daarin wel de balans te zoeken. Waar de oude voorkeursroute is dan je partner 100% verantwoordelijk is voor gerusstelling, zal dat in de nieuwe route anders moeten zijn. Anders loop je de kans op een ongezonde dyanmiek. Consistente communicatie op de emotionele laag en duidelijke grenzen kunnen helpen om een stabiele basis te creëren waarin jullie beide emotioneel kunnen groeien.

Conclusie

Verlatingsangst kan een onstpannen relatie flink in de weg zitten. Ook als je (mede) hierdoor in een nare dynamiek met je partner zit, hoeft dat niet het einde van jullie relatie te betekenen. Door je bewust te worden van je hechtingsstijl en de diepere patronen die je gedrag aansturen, kun je leren om meer innerlijke rust te vinden. Dit proces vraagt geduld en zelfreflectie. Het resultaat is wel een diepere verbinding, zowel met jezelf als met je partner en de mensen om je heen.

Hulp vragen – of dat nu bij een therapeut is of door samen met je partner aan jullie relatie te werken – is een moedige stap die kan leiden tot echte emotionele vrijheid. Als jij of jullie met mij willen kennismaken voor dit proces, je kunt hieronder een kennismaking inplannen met 33% korting!